«پسر خرمشهر» تصویر صادقانه از قهرمانانی که در سکوت جنگیدند
به گزارش خبرنگار نوید شاهد؛ در روزگاری که روایت‌های حماسی و مستند از جنگ تحمیلی بیشتر در قالب تاریخ‌نگاری‌های رسمی باقی مانده، تلاش برای رساندن صدای قهرمانان واقعی به گوش نسل نوجوان، ضرورتی انکارناپذیر است. کتاب «پسر خرمشهر» با همین دغدغه نوشته شده؛ روایتی داستانی از زندگی شهید محمد جهان‌آرا، فرمانده‌ای که نامش با خرمشهر گره خورده است. حمید هنرجو، نویسنده این کتاب، تلاش کرده با بیانی ساده و ساختاری مستند-داستانی، نوجوانان را با انسانی‌ترین ابعاد این شهید بزرگوار از کنشگری‌های انقلابی‌اش تا مظلومیتش در روزهای سخت محاصره خرمشهر آشنا کند؛ در این گفت‌وگو، او از دغدغه‌هایش برای نگارش این اثر می‌گوید.
چه شد که تصمیم گرفتید کتابی درباره شهید محمد جهان‌آرا بنویسید؟
سال‌ها بود که درباره زندگی شهید جهان‌آرا مطالب پراکنده‌ای می‌خواندم، اما همیشه جای یک اثر متمرکز، منسجم و در عین حال قابل‌فهم برای نسل نوجوان خالی بود. انگیزه اصلی من از نگارش این کتاب، کشف و بازتاب یک وجه تمایز بود. شهید جهان‌آرا در روزهایی که دولت وقت نه‌تنها حامی‌اش نبود بلکه در مقابلش ایستاده بود، ۴۵ روز با تعداد اندکی از یارانش از خرمشهر دفاع کرد. او نه تجهیزات داشت، نه رسانه‌ای که از مظلومیتش بگوید، اما ایستاد و جنگید. این سطح از مظلومیت برای من انگیزه‌ای شد تا درباره‌اش بنویسم.
به نظرتان چرا مظلومیت جهان‌آرا کمتر در روایت‌های رسمی بازتاب داشته است؟
یکی از دلایل، غیبت رسانه‌ها در آن زمان بود. برخلاف امروز، در سال‌های ابتدایی جنگ، نه فضای مجازی وجود داشت و نه جریان آزاد اطلاع‌رسانی. حتی مردم هم نمی‌دانستند که در خرمشهر چه می‌گذرد. بسیاری از وقایع و رشادت‌ها اصلاً دیده یا شنیده نمی‌شد. همین موضوع، مظلومیت فرماندهانی چون جهان‌آرا را دوچندان می‌کند. من در این کتاب سعی کردم بخشی از آن سکوت تاریخی را بشکنم.
کتاب «پسر خرمشهر» به کدام یک از بخش‌های زندگی این شهید پرداخته است؟
من سعی کردم زندگی شهید را در دو برهه مهم زمانی بررسی کنم. بخش اول به دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص دارد. جهان‌آرا در آن مقطع، یک نوجوان کنشگر و فعال سیاسی بود که دغدغه هدایت هم‌سن‌وسال‌هایش را داشت. او فقط یک مبارز ساده نبود، بلکه یک الگو برای نوجوانان آن دوره بود. در بخش دوم، زندگی او از پیروزی انقلاب تا لحظه شهادت مرور می‌شود. این بخش، پر از مقاومت، مدیریت بحران و ایستادگی در برابر تمام ناملایمات است. جهان‌آرا فرمانده‌ای بود که با حداقل‌ها، حداکثر مقاومت را رقم زد.
در نگارش کتاب از چه ساختاری استفاده کردید؟
کتاب «پسر خرمشهر» در ژانر مستند-داستانی نوشته شده؛ یعنی با استفاده از مستندات تاریخی، تلاش کردم روایتی جذاب و داستان‌وار خلق کنم. این سبک به خواننده اجازه می‌دهد هم درگیر روایت شود و هم واقعیت‌ها را بشناسد. امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، همین سبک از روایت برای آموزش تاریخ یا انتقال مفاهیم عمیق به نوجوانان استفاده می‌شود. در این کتاب هم تلاش کردم زبان اثر شفاف، نرم، کوتاه و البته جذاب باشد تا نوجوان بتواند با شخصیت جهان‌آرا ارتباط بگیرد.
فکر می‌کنید نوجوان امروز با چنین شخصیت‌هایی ارتباط برقرار می‌کند؟
بله، به شرطی که تصویر درستی از آنها ارائه دهیم. نوجوان امروز بسیار باهوش است و به سرعت متوجه می‌شود کدام روایت صادقانه است و کدام شعاری. اگر ما به جای شعار، تصویر واقعی یک انسان مقاوم، با شکست‌ها، ترس‌ها، امیدها و باورهایش را نشان دهیم، نوجوان با او احساس نزدیکی می‌کند. جهان‌آرا هم دقیقاً همین‌گونه است؛ انسانی خاکی، اهل رفاقت، اهل فکر و البته سرشار از شجاعت.
در پایان اگر سخنی دارید بفرمایید؟
امیدوارم این کتاب، صرفاً یک روایت از یک شهید نباشد؛ بلکه الگویی باشد برای مقاومت، برای ایستادگی در سخت‌ترین شرایط و برای فهم درست از قهرمانانی که در سکوت جنگیدند و رفتند.
انتهای پیام/
